Ahenk Laboratuvarı
Testler
  2. Testler
  3. Numune Kabul Red Kriterleri

NUMUNE KABUL/RED KRİTERLERİ LİSTESİ

LB-L03 REV.No 08

ÖRNEKLERİN GENEL RED KRİTERLERİ

  1. Barkodsuz örnek
  2. Yanlış barkodlanmış örnek
  3. Uygun olmayan örnek tüpü/kabına alınmış örnek
  4. Kabın dışına sızmış örnek
  5. Kontamine örnek
  6. Miktarı hatalı örnek

DİYET GEREKTİREN TESTLER

  1. 5-hidroksiindolasetik asit (5-HIAA)
  2. Hidroksiprolin (İdrar)
  3. Okzalat

10-12 SAATLİK AÇLIK GEREKTİREN TESTLER

  1. Alkalen fosfataz (ALP)
  2. Alkalen fosfataz, izoenzim elektroforezi
  3. Alkalen fosfataz, kemik izoenzimi (Ostaz)
  4. Anjiotensin II
  5. Apolipoprotein A1
  6. Apolipoprotein B
  7. Beta-crosslaps (Beta-CTx)
  8. Büyüme hormonu (GH)
  9. C-peptid
  10. Çinko (Zn)
  11. Demir
  12. Demir bağlama kapasitesi
  13. Folik asit
  14. Fosfor, inorganik
  15. Glukoz
  16. Glukoz; tolerans testi (OGTT) (75 g)
  17. Glukoz; tolerans testi (OGTT) (100 g)
  18. Homosistein
  19. IGF-1 (Insulin Like Growth Factor1, Somatomedin C)
  20. IGF-2 (Insulin Like Growth Factor2)
  21. IGF bağlayan protein (IGF-BP-3)
  22. İnsülin
  23. Kalsitonin
  24. Kalsiyum
  25. Total Kolesterol
  26. HDL Kolesterol
  27. LDL Kolesterol
  28. VLDL Kolesterol
  29. Trigliserid
  30. Kortizol
  31. Laktik Asit
  32. Leptin
  33. Lipoprotein (a) (Lp(a))
  34. Magnezyum (Mg)
  35. Osteokalsin
  36. Paratiroid hormon (intakt)
  37. Safra asitleri
  38. Vitamin A (Retinol)
  39. Vitamin B12
  40. Vitamin B6 (Pridoksin)
  41. Vitamin E (Alfa Tokoferol)
  42. Vitamin K
  43. Yağ asitleri, serbest (FFA) (NEFA)

TAZE ÖRNEK GEREKTİREN TESTLER

Örnekler hafta içi 14:00 kadar ve transport saatine yakın alınmalıdır. Laboratuvar ile temas kurulmalıdır.

  1. Flow Sitometri, Akut Lösemi Paneli
  2. Flow Sitometri, Lenfoma Paneli
  3. KLL paneli
  4. Tüylü Hücreli Lösemi Paneli
  5. CD4/CD8 oranı
  6. CD55/59 (PNH Paneli)
  7. Lenfosit Alt Grupları
  8. Diğer Flow Sitometri Testleri
  9. Amonyak
  10. Ozmotik Frajilite Testi
  11. Semen (Spermiyogram ve Sperm Morfolojisi için)

ÖRNEKLERİN TEDAVİ ÖNCESİ ALINMASINI GEREKTİREN TESTLER

Parenteral veya oral tedavilerde örnek son dozdan hemen önce veya son dozdan 4-5 saat sonra alınmalıdır.

  1. Karbamazepin (Tegratol)
  2. Demir
  3. Digoksin
  4. Folik asit
  5. Lityum
  6. Fenobarbital (Luminal)
  7. Fenitoin (Difenilhidantoin, Epdantoin)
  8. Takrolimus
  9. Valproik Asit (Depakin)
  10. Vitamin B12

POZİSYONDAN ETKİLENEN TESTLER

*Yataktan kalktıktan ve en az 2 saat günlük aktiviteye devam ettikten sonra (ayakta) veya sabah yataktan kalkmadan önce yada 2 saat yatarak istirahatten sonra örnek alınması gereken testler

  1. Aldosteron
  2. Plazma renin aktivitesi (PRA) (Angiotensin I)

*30 dakika istirahat ettirildikten sonra örnek alınması gereken testler

  1. Büyüme hormonu (GH)
  2. Prolaktin

BOY VE AĞIRLIK BİLGİSİ GEREKLİ OLAN TESTLER

  1. Trimester Down tarama testi (ikili test) (kilo bilgisi)
  2. Trimester Down tarama testi (üçlü test) (kilo bilgisi)
  3. Dörtlü Test (kilo bilgisi)
  4. Alfa Fetoprotein, (AFP MOM) (kilo bilgisi)
  5. Leptin (boy ve kilo bilgisi)

ÖRNEĞİN DONDURULMASI GEREKEN TESTLER

*İlk 1 saat içinde dondurulması gereken testler

  1. ACTH (Adrenokortikotropik Hormon)
  2. ADH (Antidiüretik Hormon)
  3. Biotidinaz Aktivitesi (Kantitatif)
  4. C-peptid
  5. Glukagon
  6. İnterlökin 1 Beta
  7. İnterlökin 2
  8. İnterlökin 6 (İL-6)
  9. Osteokalsin
  10. Paratiroid Hormon Related Protein (PTHrP)
  11. Plazminojen
  12. Plazminojen Aktivatör İnhibitör 1 (PAI 1)
  13. Vasoaktif İntestinal Peptid

*İlk 4 saat içinde dondurulması gereken testler

  1. Homosistein

*İlk 24 saat içinde dondurulması gereken testler

  1. Aktive Protein C Rezistansı (APC-R)
  2. Anti Faktör Xa
  3. Anti Trombin III Aktivitesi (AT-III)
  4. C1 Esteraz İnhibitör Aktivitesi
  5. D-Dimer
  6. DHEA (Dehidroepiandrosteron)
  7. Faktör II (Protrombin)
  8. Faktör V (Proakselerin)
  9. Faktör VII (Prokonvertin)
  10. Faktör VIII
  11. Faktör VIII İnhibitörü
  12. Faktör IX (Christmas)
  13. Faktör IX İnhibitörü
  14. Faktör X (Stuart-Prower Faktör)
  15. Faktör XI (Plazma tromboplastin)
  16. Faktör XII (Hageman Faktörü)
  17. Faktör XIII (Fibrinaz)
  18. IGF-1 (Insulin Like Growth Factor1, Somatomedin C)
  19. IGF BP-3 (Insulin Like Growth Factor Binding Protein 3)
  20. Lupus Antikoagülan Doğrulama
  21. Lupus Antikoagülan Tarama Testi (aPTT/LA)
  22. Paratiroid Hormon İntakt (İPTH)
  23. Protein C Aktivitesi
  24. Protein C Antijeni
  25. Protein S Aktivitesi
  26. Protein S Antijeni
  27. Ristosetin Kofaktör (Von Willebrand Faktör Akt.)
  28. Von Willebrand Faktör Antijeni

HEMOLİZDEN ETKİLENEN TESTLER KESİN RED KRİTERİ

  1. I.Trimester Down tarama testi (ikili test)
  2. II.Trimester Down tarama testi (üçlü test)
  3. Dörtlü Test
  4. Amonyak
  5. Asit fosfataz, prostatik
  6. Çinko (Zn)
  7. Demir
  8. Demir bağlama kapasitesi
  9. Digoksin
  10. Folik asit
  11. Fosfor
  12. Haptoglobin
  13. HBV DNA (PCR)
  14. HCV RNA (PCR)
  15. İnsülin
  16. Klor
  17. Kreatin kinaz-MB (CK-MB)
  18. Laktat
  19. Magnezyum
  20. Potasyum
  21. Pseudokolinesteraz
  22. Sodyum (Na)
  23. Laktat dehidrogenaz (LDH)
  24. Nöron spesifik enolaz (NSE)

HEMOLİZDEN ETKİLENEN İLAÇ DÜZEY TESTLERİ KESİN RED KRİTERİ

  1. Asetaminofen (Parasetamol)
  2. Karbamazepin (Tegratol)
  3. Fenitoin (Difenilhidantoin, Epdantoin)
  4. Salisilat
  5. Teofilin
  6. Valproik Asit (Depakin)

HEMOLİZDEN ETKİLENEN TESTLER GÖRECELİ RED KRİTERİ

***Analiz sonucuna göre yeni örnek istenebilir.

  1. Alanin aminotransferaz (ALT)
  2. Albumin
  3. Aspartat aminotrasferaz (AST)
  4. Beta-hCG (koriyonik gonadotropin)
  5. C reaktif protein (CRP), kantitatif
  6. High sensitive C reaktif protein (hsCRP)
  7. CA 125
  8. CA 15-3
  9. CA 19-9
  10. CA 50
  11. CA 549
  12. CA 72-4
  13. IgA
  14. IgE, Total
  15. IgG
  16. IgM
  17. Protein Elektroforezi
  18. Protein, Total
  19. Vitamin A (Retinol)
  20. Vitamin B12
  21. Vitamin C (Askorbik asit)

DİÜRNAL VARYASYONU OLAN TESTLER

  1. ACTH (Adrenokortikotropik Hormon) (sabah 08:00-10:00)
  2. Beta-crosslaps (Beta-CTx) (sabah 10:00'dan önce)
  3. Demir (sabah 10:30'dan önce)
  4. Demir bağlama kapasitesi (sabah 10:30'dan önce)
  5. Kortizol (08:00-10:00 veya 16:00-18:00)

ODA ISISI KOŞULLARINDA SAKLANMASI VE TRANSPORTU GEREKEN TESTLER

  1. Genetik Tanı testleri
  2. Flow sitometri, akut lösemi paneli
  3. Flow sitometri, lenfoma paneli
  4. Diğer flow sitometri testleri
  5. Kan kültürü şişeleri
  6. Mikrobiyolojik inceleme için kapalı boşluklardan alınan biyolojik sıvılar ve BOS
  7. Servikal, vajinal ve üretral sürüntüler

ÖRNEKLERİN JEL İÇERMEYEN TÜPLERE ALINMASINI GEREKTİREN TESTLER

  1. Amikasin
  2. Asetaminofen (Parasetamol)
  3. Çinko,Bakır,Selenyum (Eser Elementler)
  4. Digoksin
  5. Eozinofil Katyonik Protein (ECP)
  6. Fenitoin (Difenilhidantoin, Epdantoin)
  7. Fenobarbital (Luminal)
  8. Karbamazepin (Tegratol)
  9. Lityum
  10. Methotreksat
  11. Primidon
  12. Salisilat
  13. Siklosporin (Sandomim)
  14. Teofilin
  15. Valproik Asit (Depakin)

ÖRNEK ALIRKEN DAMARLARA STAZ UYGULANMAMASI VEYA MİNİMUM STAZ UYGULANMASI GEREKEN TESTLER

  1. Amonyak
  2. Kalsiyum, İyonize
  3. Laktik Asit
  4. Magnezyum (Mg)

ÖRNEKLERİN IŞIKTAN KORUNMASINI GEREKTİREN TESTLER

  1. Beta-karoten
  2. Bilirubin, direkt
  3. Bilirubin, indirekt
  4. Bilirubin, total
  5. Delta-Aminolevülinik (delta-ALA) (24 saatlik idrar)
  6. Folik asit
  7. Methotreksat (MTX)
  8. Porfirin, total (24 saatlik idrar)
  9. Porfobilinojen (24 saatlik idrar)
  10. Vitamin A (retinol)
  11. Vitamin B1(tiamin)
  12. Vitamin B2 (Riboflavin)
  13. Vitamin B6 (pridoksal fosfat)
  14. Vitamin B12
  15. Vitamin C (askorbik asit)
  16. 1,25 Dihidroksivitamin D3 (Vitamin D3)
  17. Vitamin D (25–Hidroksivitamin D)
  18. Vitamin E (alfa tokoferol)
  19. Vitamin K

ÖZELLİĞİ OLAN DİĞER TESTLER

  1. Deoksipiridinolin (Sabah ilk idrar)
  2. Oligoklonal band (BOS ile birlikte serum örneği de alınmalı)

MİKROBİYOLOJİ ÖRNEK RED KRİTERLERİ

Genel red kriterleri:

  1. Steril olmayan örnek kabına alınmış örnekler (gaita hariç),
  2. Örnek kabının bütünlüğü bozulmuş (örnek kabının dışına sızmış, örnek kabının kapağı açılmış) olarak gelen örnekler,
  3. Uygun şekilde ve sürede transferi yapılmamış örnekler,
  4. BOS ve kapalı boşluklardan alınan biyolojik sıvıların oda ısısı dışında transferi,
  5. Floralı örneklerin (balgam, idrar, gaita ) + 4 °C dışında transferi,
  6. Ponksiyon sıvılarının taşıma tüplerine aktarılmadan doğrudan enjektör ile yollanması,
  7. Kan kültür şişeleri oda ısısı dışında transfer edilmesi,
  8. Alkol, formol gibi fiksatif antiseptikler içine alınmış örnekler,
  9. Jelli swabla yollanmış Ureaplasma-Mycoplasma, Chlamydia antijen test istekleri.

*Bu şekilde gönderilen örnekler reddedilir.

Balgam kültürü için red kriteri:

  1. Belirgin olarak tükürükten ibaret balgam örneği,
  2. Steril olmayan örnek kabına alınan balgam.

İdrar kültürü için red kriterleri:

  1. Steril olmayan örnek kabına alınan idrar,
  2. 24 saatlik idrar, 2 saatten daha fazla oda ısısında beklemiş idrar,
  3. Kateterli hastalarda torbadan ya da kateter ucundan alınan idrar.

Kan kültürü için red kriterleri:

  1. Ekildikten sonra etüve veya buzdolabına kaldırılmış şişeler,
  2. Şişe barkodunun üzerine barkodu kapatacak şekilde başka etiket yapıştırılmış örnekler reddedilir.

Kateter kültürü için red kriterleri:

  1. Kateter ucu 5 cm kesilmiş olmalıdır.
  2. Steril olmayan örnek kabına alınan örnek.

Boğaz kültürü için red kriterleri:

  1. Boğaz kültürleri için eküvyon transport besiyerinde 24 saatten fazla bekletilmemelidir.

Mikrobiyolojik inceleme örneklerinin kabulüne ilişkin diğer kurallar:

  1. Chlamydia antijeni için örnekler kuru swaba alınmış olmalıdır. Başka swablar ile alınmış örnekler çalışmaya alınmaz.
  2. Gaita kültürü için örnek alındıktan sonra 1 saat içinde laboratuvara ulaştırılamayacak ise Carry-Blair transport besiyeri içinde gönderilmelidir.
  3. Mikroskobik inceleme, rotavirus, clostridium difficile için hiçbir koruyucu eklemeden, gaita en geç 1 saat içinde laboratuvara ulaştırılmalıdır.
  4. Bebeklerden yapılacak gaita incelemeleri için bebek bezinin transferi uygun değildir. Örnek, taşıma kabına aktarılarak transfer edilmelidir.

VİROLOJİ TESTLERİ KABUL/RED KRİTERLERİ

HbsAg,Anti-Hbs,Hbc Total,HAV Total,HIV Combi (Ag+Ab)

  1. Uygun olmayan örnek türü. (serum örneğinden çalışılmaktadır)
  2. Yetersiz serum miktarı
  3. Testi bozacak derecede hemolizli ve lipidemik kanlar

TBC (TÜBERKÜOZ) ÖRNEKLERİ KABUL/RED KRİTERLERİ

  1. Hastalardan alınan numuneler aşırı sıcak ve soğuk, ani basınç değişikliği veya aşırı kuruma gibi olumsuz koşullardan korunarak laboratuvara en kısa sürede ulaştırılmalıdır.
  2. Numunelerin laboratuvara ulaştırılması 1 saati geçecek ise 24 saate kadar +4ºC’de bekletilebilir. BOS, kemik iliği, kan örnekleri kesinlikle buzdolabına konulmaz. Dolayısıyla bu örnekler, öncelikli çalışılmalıdır.
  3. Başka bir kuruma gönderilecek klinik numuneler veya üremiş kültürler; Uygun tüp içerisinde ağızları sıkıca kapatılmış olarak kendinden fermuarlı naylon poşete konulmalıdır. Taşıma kutusunun içinde ayrılmış gözlere iyice yerleştirilmelidir. Uygun üçlü taşıma kabı ile uygun olarak laboratuvara yollanmalıdır.
  4. Hasta kimliğinin bulunmadığı, barkodu olmayan, etiketsiz klinik örnekler kabul edilmemelidir. Numune invazif bir yöntemle alınmış ise (iğne aspirasyonu, vücut sıvıları, dokular vb.), numuneyi alan ve gönderen sorumlu hekime durum bildirilerek barkod veya kişisel bilgilerin gönderilmesi istenir.
  5. Numunenin nakil ve saklama koşullarının uygunsuz olduğu klinik örnekler kabul edilmemelidir.
  6. Balgam örneklerinde; örneğin tükürük olması, 24 saat bekletilmesi, içinde yiyecek artıkları olan balgam örnekleri, şehirlerarası taşıma süresinin 3 günü geçmesi durumunda hastadan tekrar örnek almanın olmak olanaksız ise örnek kabul edilip işleme alınmalı, ancak sonuç negatif bulunulduğunda bu durum "yetersiz / uygun olmayan örnek" şeklinde raporda belirtilmelidir.
  7. BAL, Bronş lavajı Endotrakeal / trakeal aspirat örneklerinde örnek, 1 mL gibi çok az bir miktarda bile olsa kabul edilmeli; fakat örnek miktarının yetersiz olduğu raporda belirtilmelidir.
  8. Eküvyon ile alınan larinks sürüntüsü örnekleri başka örneklerin alınmadığı durumlarda işlenmeli; ancak bakterilerin hidrofobik özellikleri ve yeterli örnek içermemelerinden dolayı örneğin uygun olmadığı raporda belirtilmelidir.
  9. 24 saat biriktirilmiş, bekletilmiş idrar, katater torbasından alınan idrar örnekleri ve yetersiz hacimde idrar örneklerinde idrar içeriğinin basillerin canlılığını olumsuz yönde etkilemesi, klinik örneğin seyrelmesi, TDM ve diğer mikroorganizmalar ile kontamine olma ihtimalleri nedeniyle kabul edilmemelidir.
  10. Yetersiz hacimde BOS örneklerinde BOS diğer örneklere göre daha sınırlı hacimde alınabildiğinden miktarı ne olursa olsun laboratuvar tarafından kabul edilmeli; yetersiz miktar olduğu raporda belirtilmelidir.
  11. Doku biyopsi örneklerinde yetersiz miktarda örnek, gazlı bez, pamuk gibi materyale sarılmış örnekler kabul edilmeli; fakat örnek miktarının yetersiz olduğu veya uygunsuz olduğu raporda belirtilmelidir.
  12. Steril vücut sıvıları, kan ve kemik iliği örneklerinde pıhtılaşma durumu var ise örnek kabul edilmeli fakat örneğin uygunsuz olduğu raporda belirtilmelidir.

PATOLOJİ NUMUNE KABUL/RED KRİTERLERİ

A) Kabul Kriterleri

Sitopatoloji laboratuvarına gelen eksfolyatif ve İİAS materyallarinin laboratuvara gönderilme ve taşıma ölçütlerine uygun olup olmadığı kontrol edilir.

  1. Sürüntü-yayma lamları, PAP smearler, İİAS materyal yaymaları %95’lik etil alkol içeren yayma taşıma kaplarında yada sprey ile fikse edilmiş olarak taşınmalıdır.
  2. Klinikte fikse edilip kurutulmuş yaymalar toz vb. maddeden korumak için kapalı bir kutu içinde veya etiketlenmiş preparat taşıma kutularında saklanmalıdır.
  3. Lavaj (aspirasyon-yıkama-parasentez) materyal sıvıları uygun sıvı kaplarda ve %95’lik etil alkol ile fikse edilerek laboratuvar istek formu ile uygunluğu kontrol edilir.
  4. Kabul ölçütlerini taşıyan materyallerin kayıtları kayıt personeli tarafından Tenay programında yapılır ve barkod numarası verilir.
  5. Oluşturulan barkodlar konvansiyonel numunelerde test istek formuna ve materyal kabının üzerine, sıvı bazlı smear numunelerinde test istek formuna yapıştırılır.
  6. Kaydı yapılan sitolojik materyaller bekletilmeden sitoloji birimine teslim edilir.

B) Red Kriterleri

  1. Numune kabı üzerinde etiketin olmaması,
  2. Lokalizasyon belirtilmemesi,
  3. Uygunsuz kaplarda gönderilmesi,
  4. Materyal üzerinde yazan lokalizasyon ve tanı ile istem kağıdının üzerindeki tanı ve lokalizasyon yerinin aynı olmaması,
  5. Numune kabı üzerindeki etiket ile gönderme formundaki ad, soyad veya numaradan birinin farklı olması,
  6. Numune kabı içinde numunenin olmaması,
  7. Patoloji Test İstem Formunun laboratuvara gelip, numune kabının laboratuvara ulaşmaması,
  8. İstenen incelemenin patoloji laboratuvarında çalışılmıyor olması,
  9. Cam preparatlar onarılmayacak kadar çok parçaya ayrılmış olması,
  10. Smear kaplarının içerisine hastalar tarafından idrar yapıldığı durumlarda materyal kabul edilmez, tekrar smear alınması istenir.
TEST TEKNOLOJİ
Histamin intoleransı

Histamin İntoleransı nedir?

Eğer Total IgE düzeyleriniz yüksek değil ancak allerjide görülen belirti ve bulgulara benzer şikayetleriniz devam ediyorsa bunun altında yatan neden HİSTAMİN İNTOLERANSI (allerjisi) olabilir...

DEVAMI İÇİN...
TH1/TH2/TH17 İmmün Profil Analizinde Flow Cytometric Yöntem

TH1/TH2/TH17 İmmün Profil Analizinde Flow Cytometric Yöntem

İmmün yanıtın organizasyonundan, lokal sitokinlerin dengesine, antijen seviyesine ve genetik faktörlere bağlı olan TH1, TH2, TH17 hücreleri ile birlikte...

DEVAMI İÇİN...
Alex Alerji Testi

Alex Alerji Testi - Allerji Tanısında Akılcı Çözüm

ALEX allerji testi, total IgE (tIgE) ve spesifik IgE'nin (sIgE) bir çok alerjen ekstreleri ve moleküler allerjenlere karşı eş zamanlı ölçümüne izin veren il...

DEVAMI İÇİN...
Lipoprotein Profili Testi

Lipoprotein Profili Testi

LDL basta olmak üzere Lipoprotein alt gruplarının analiz edilmesi, özellikle Kalp Damar Hastalıkları açısından risk grubunda bulunan hastalarda hem doğru risk analizi açısından hem de uygun t...

DEVAMI İÇİN...